الفباي مبارزه بيخشونت
«الفباي مبارزه بيخشونت» عنوان سندي است كه در آن به رايجترين پرسشهاي مرتبط با مبارزهي بيخشونت پاسخ داده شده است. متن اين سند به زبان انگليسي در سايت مؤسسه آلبرت انيشتن در دسترس است.
گفتني است مبارزهي بيخشونت يك تكنيك مبارزه با ديكتاتورها و كودتاچيان است كه اثربخشي خود را در سطح جهان به خوبي ثابت كرده است.
ذكر اين نكته نيز لازم است كه اين سند كوتاه به شكل بسيار خلاصه اما دقيق و جامع، تئوري و تاكتيكهاي مبارزهي بيخشونت را توضيح داده است. اسناد ديگري در مورد مبارزهي بيخشونت در شبكهسبز منتشر شده كه عمدتاً از پايگاه مجازي مؤسسه آلبرت انيشتين برداشته شده است.
س. اقدام بيخشونت چيست؟
ج. اقدام بيخشونت (كه گاهي به آن قدرت مردم، نافرماني سياسي، و مبارزهي بيخشونت نيز گفته ميشود) يك فن اقدام براي كاربرد قدرت در يك تعارض با استفاده از اعتراضهاي نمادين، عدم همكاري و نافرماني، اما بدون خشونت فيزيكي است. اقدام بيخشونت شامل اين موارد ميشود:
1. اقدامهاي سلبي- به اين معنا كه مردم از انجام اقدامهايي كه معمولاً انجام ميدهند، عرفاً انتظار ميرود كه انجام دهند، يا قانون و مقررات انجام آنها را الزامي ساختهاند، خودداري كنند.
2. اقدام ايجابي- به اين معنا كه مردم اقدامهايي انجام دهند كه معمولاً انجام نميدهند، عرفاً انتظار ميرود كه انجام ندهند، يا انجام آنها ممنوع است؛ يا
3. تركيبي از اين دو.
ج. اقدام بيخشونت ميتواند در موارد زير مورد استفاده قرار بگيرد:
• برچيدن ديكتاتوريها
• سد كردن كودتاها
• دفاع در برابر تهاجم خارجي
• اخراج اشغالگران بيگانه
• ارايه جايگزين براي خشونت در تعارضات افراط قومي
• چالش با نظامهاي ناعادلانهي اقتصادي و اجتماعي
• ايجاد، حفظ و توسعهي فعاليتهاي دموكراتيك، حقوق بشري، آزاديهاي مدني و آزادي مذهب
• مقاومت در برابر نسل كشي
ج. انبوهي از روشهاي خاص اقدام بيخشونت يا «ابزارهاي بيخشونت» موجود است. تا اين تاريخ حدود دويست نوع از آنها شناسايي شده، و بيترديد، اقلام ديگري از آنها هم وجود دارد، و در تعارضات آينده نيز به ظهور خواهد رسيد. سه دستهي عمده از اين ابزارها موجود هسند:
1. اعتراضها و اقناع بيخشونت.
2. عدم همكاري، و
3. مداخلهي بيخشونت.
ج. اقدام بيخشونت از طريق تشويق مردم به عدم حمايت و اطاعت از مخالفان عمل ميكند. اقدام بيخشونت با تشويق گروههاي كليدي به بازپسگيري موافتشان قادر است منابع قدرت رژيم يا گروه مخالف را نابود كند.
ااين منابع قدرت عبارتند از:
1. اقتدار - اين اعتقاد در ميان مردم كه رژيم يا مخالف مشروع است، و آنان اخلاقاًّ وظيفه دارند از آن اطاعت كنند؛
2. منابع انساني - تعداد و اهميت افراد و گروههايي كه با رژيم يا مخالف، همكاري، همراهي، يا به آن كمك ميكنند؛
3. مهارتها و معرفت - مورد نياز رژيم يا مخالف براي انجام اقدامهاي خاص و ارايهشده از طريق همكاري افراد و گروهها؛
4. عوامل نامحسوس - عوامل روانشناختي و ايدتولوژيك كه مردم را تشوق به همراهي و كمك به رژيم يا به مخالف ميكنند؛
5. منابع مادي - ميزاني از دارايي، منابع طبيعي، منابع مالي، نظام اقتصادي، و وسائل ارتباطاتي و حمل و نقل كه حاكمان بر آنها دسترسي و كنترل دارند.؛ و
6. تحريمها - تنبيهها، چه تهديد شده و چه اعمال شده، عليه معترضان و مخالفان براي تضمين اطاعت و همكارياي كه رژيم يا مخالف براي بقاء و اجراي سياستهاي خود نياز دارند.
با اين وجود، تمام اين منابع قدرت به پذيرش رژيم يا مخالف، تسليم و اطاعت مردم، و همكاري تعداد بيشماري از مردم و بسياري از مؤسسات جامعه بستگي دارد. وقتي اين اطاعت، پذيرش، و حمايت پسگرفته شود، رژيم يا مخالف به طور جدي تضعيف يا سرنگون ميشود.
ج. اقدام بيخشونت از طريق ايجاد يكي از چهار سازوكار زير سبب تغيير ميشود:
1. تغيير عقيده - تغييرات در رويكرد سبب ميشود تا مخالفان به صورت داوطلبانه موافق شوند.
2. همراهي - مخالفان مذاكره و مصالحه ميكنند.
3. اقدام بيخشونت - مخالفان آنقدر تضعيف ميشوند كه مجبور به تسليم شوند.
4. فروپاشي - مخالفان به حدي تضعيف ميشوند كه رژيم آنان به سادگي فروميريزد.
س. نقش استراتژي در اقدام بيخشونت چيست؟
ج. از نظر تاريخي، اقدام بيخشونت اغلب يك نوع اقدام بديهي- گاهي حتي خود به خودي - و بدون يك برنامهريزي استراتژيك ابتدائي يا پيشرفته براي هدايت آن بوده است. با اين وجود، درست مانند برنامهريزي استراتژيك كه در نبردهاي نظامي و انواع اقدامات ديگر مورد اسفاده قرار ميگيرد، برنامهريزي استراتژيك ميتواند براي ارتقاء اثربخشي اقدام بيخشونت نيز مورد استفاده قرار بگيرد. برنامهريزي استراتژيك مستلزم انتخاب هدفهاي ملموس روشن، طراحي يك استراتژي بزرگ (يا طرح جامع)، استراتژيهاي محدودتر براي هدفهاي اختصاصي كه با استراتژي بزرگ جور باشند، برنامهريزي تاكتيكي (يا كوتاه مدت)، و انتخاب روشهاي خاص براي رسيدن به هدفهاي ملموس تاكتيكي و استراتژيك.
ج. «اقدام بيخشونت» يك فن مبارزه است و با نوع اقدامي كه مورد استفاده قرار ميگيرد مشخص ميشود. اقدام بيخشونت مستلزم رعايت هيچ باور مذهبي، معنوي، و اخلاقي خاصي نيست.
«عدمخشونت» براي اشاره به يك پديدهي بسيار متفاوت مورد استفاده قرار ميگيرد، اما معمولاً به فقدان خشونت و به دين، اخلاق يا باورهاي معنوي كه خشونت را طرد ميكنند اشاره دارد.
ج. اقدام بيخشونت هيچ ربطي به انفعال، تسليم، و بزدلي ندارد. درست مانند مورد اقدام خشن، ابتداء بايد اين خصوصيات طرد شوند و بر آنها غلبه كرد.
ج. اقدام بيخشونت با مجابسازي رواني و كلامي يكي نيست، هرچند اقدام بيخشونت براي ايجاد فشار رواني براي رسيدن به تغيير در رويكرد مورد استفاده قرار ميگيرد. اقدام بيخشونت، به جاي الفاظ صرف، فن مبارزهاي است كه مستلزم به كارگيري قدرت اجتماعي، اقتصادي، سياسي، و تركيب كردن نيروها در نبرد خواهد بود.
ج. اقدام بيخشونت به تغيير عقيدهي مشتاقانهي مخالفان شما وابستگي ندارد. اقدام بيخشونت ميتواند آثار قدرتمند زورگويانهاي ايجاد كند و ميتواند مخالفان را وادار به تسليم كنند يا ميتواند قدرت آنان را نابود سازد.
ج. اقدام بيخشونت به اين فرض كه مردم ذاتاً «خوب» هستند بستگي ندارد. به استعدادهاي بالقوهي مردم براي «خير» و «شر»، از جمله براي نهايت بيرحمي و ضدبشري اذعان ميشود.
ج. مردمي كه از اقدام بيخشونت استفاده ميكنند نبايد صلحطلب يا بيگناه باشند، لازم نيست اعتقادات ديني، اخلاقي، و معنوي خاصي داشه باشند. اقدام بيخشونت در سراسر جهان از سوي مردم «عادي»، از جمله مردمي كه اعتقاد داشتند خشونت از نظر اخلاقي پذيرفتني است، به صورت موفقيت آميز و گسترده مورد استفاده قرار گرفته است.
ج. اقدام بيخشونت دست كم همانقدر يك پديدهي غربي است كه يك پديده شرقي هم هست. در واقع، اگر استفادهي گسترده از اعتصابات و تحريمهاي جنبش كارگري و مبارزهي عدم همكاري مليتهاي تحت سلطه در نظر گرفته شود، احتمالاً يك پديدهي بيشتر غربي است.
س. آيا اقدام بيخشونت عليه مخالفان خشن به نحو مؤثري جواب ميدهد؟
ج. در اقدام بيخشونت، فرض اين نيست كه مخالفان از استفاده از خشونت عليه فعالان بيخشونت خودداري خواهند كرد. اين تكنيك براي آنكه هنگام ضرورت عليه خشونت مورد استفاده قرار بگيرد طراحي شده است و از نظر تاريخي عليه رژيمهاي بينهايت بيرحم و فوقالعاده خشن با موفقيت مورد استفاده قرار گرفته است.
ج. در اقدام بيخشونت چيزي نيست كه نتوان از آن براي مقاصد «خوب» يا «بد» استفاده نكرد، هرچند پيامدهاي استفاده از آن براي مقاصد «بد» احتمالاً از پيامدهاي استفاده از خشونت براي همان مقاصد بسيار متفاوت خواهد بود.
ج. اقدام بيخشونت محدود به مبارزات دموكراتيك و در نظام دموكراتيك نيست. اقدام بيخشونت به شكل گسترده عليه رژيمهاي ديكتاتوري، اشتغال خارجي، و حتي عليه رژيمهاي توتاليتر و تماميتخواه نيز مورد استفاده قرار گرفته است.
ج. اقدام بيخشونت ديرتر از مبارزهي خشونتآميز به پيروزي نميرسد. در بسياري از موارد، مبارزهي بيخشونت در يك مدت كوتاه - به كوتاهي چند روز- به هدفهاي خود رسيده است. ديگر روشهاي مبارزه به زمان بسيار بيشتري نياز دارند. زمان رسيدن به پيروزي به عوامل متعددي - پيش از هر چيز به نقاظ قوت، استراتژي و پيگيري گروه مبارزان بيخشونت - بستگي دارد.
ج. اقدام بيخشونت براي آنكه اثربخش باشد به رهبر كاريزماتيك وابستگي ندارد. نمونههاي بسيار زيادي براي استفادهي اثربخش از اقدام بيخشونت بدون رهبري قوي كاريزماتيك وجود دارد (مثلاً در صربستان سال 2000 عليه اسلوبدان ميلوسويچ). وابستگي انحصاري به يك رهبر كاريزماتيك حتي ميتواند زيابخش باشد، در حاليكه رواج گستردهي مهارتهاي به كارگيري عدم همكاري و نافرماني ميتواند قدرت به مراتب قابل اتكاءتري ايجاد كند.
ترجمه به فارسي: موسسه آلبرت انيشتين
ژانويه 1999. سوئد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شما این ایمیل را به جهت عضویت در گروه ۲۳ خرداد دریافت کردهاید
برای آگاهی از قوانین گروه ۲۳ خرداد اینجا را ببینید
http://groups.google.com/group/23khordad
برای لغو عضویت خود در گروه ۲۳ خرداد به آدرس زیر ایمیل بزنید
23khordad+unsubscribe@googlegroups.com
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر